Al in pre-historische tijden een bedevaartsoord
‘De Rotshermitage van Bretzenheim’ ligt in het dal van de rivier de Nahe en was waarschijnlijk in de prehistorie al een heilige plek. Tot de vierde eeuw hadden de Romeinen hier een tempel voor de cultus van Mithras. De god Mithras was een oude Perzische god (Mithra), die een belangrijke rol speelde in het zoroastrisme, een van de oudste religieuze tradities ter wereld.
Het mithraïsme is een geheimzinnige cultus zonder geschreven teksten en dat is meteen ook de reden waarom er zo weinig bekend is over deze – in de Romeinse tijd – populaire godsdienst (vanaf de eerste eeuw n.C tot de vijfde eeuw).
Na een inwijdingsrite werden de mannen (geen vrouwen) toegelaten tot de geheimen van het geloof. De cultus vond plaats in een tempel, het mithraeum. In deze tempels werd een centrale plaats ingenomen door een afbeelding van Mithras die een stier slacht. De betekenis van deze slachtscène is onduidelijk.
Kerstening
Rond de zesde eeuw werd de heilige plaats van de Mithrascultus gekerstend. Het klooster werd in deze tijd met de hand in de rode zandstenenrots uitgehouwen. De eerste officiële vermelding van een kerk stamt uit 1043. Deze was gewijd aan Sint Antonius de Kluizenaar.
Antonius wordt vaak voorgesteld als een monnik, getooid met een mus en een staf in de vorm van een tau-kruis, zo genoemd vanwege de gelijkenis met de Griekse letter tau.
Meestal draagt hij in zijn rechterhand een getijdenboek. Aan zijn voeten staat vaak een varken of een smekende gelovige met een vlammende hand. Het varken staat symbool voor onreinheid en de vlammende hand voor de ziekte ergotisme (een jeukziekte).
De kluizenaar Antonius (ca. 250 – 356/360) wordt vereerd als de vader van het christelijke monnikendom. Hij wordt beschouwd als de eerste abt.
Bron: NCRV/KRO
Antonius werd omstreeks het jaar 250 geboren in Midden-Egypte uit rijke ouders. Na hun dood las Antonius een tekst in het Matteüs-evangelie waar Jezus zegt: ‘Wilt u volmaakt zijn, ga dan naar huis, verkoop wat u bezit en geef het aan de armen; en daarmee zult u een schat in de hemel bezitten. Kom vervolgens terug om Mij te volgen’ (Mt. 19,21). Deze woorden veranderden het leven van de 20-jarige Antonius.
Hij gaf zijn bezittingen aan de armen en trok zich in volkomen eenzaamheid terug aan de rand van de woestijn. Daar verbleef hij twintig jaar in gebed, vasten en boetedoening en vocht hij tegen de verlokkingen van de Satan.
Religieuze gemeenschap
Met zijn radicale leefwijze trok Antonius veel bezoekers. Steeds meer mannen raakten zo onder de indruk van zijn wijsheid dat ze zijn voorbeeld wilden navolgen. Zij vestigden zich in zijn nabijheid en smeekten hem om zijn geestelijke leiding. Aanvankelijk weigerde hij, maar uiteindelijk gaf hij toe en vormde samen met zijn volgelingen een religieuze gemeenschap.
Berg Kolzim
Zijn laatste levensjaren bracht Antonius in volstrekte eenzaamheid door op de berg Kolzim. Hij stierf eind jaren vijftig van de 4de eeuw op zeer hoge leeftijd.
Bedevaartsoord
Het klooster in Bretzenheim is het enige rotsklooster ten noorden van de Alpen. Soms woonden er meerdere kluizenaars tegelijk in de rots, soms maar een. In 1567 werden de kluizenaarswoningen door een aardverschuiving grotendeels vernietigd.
Na een lange periode van leegstand trokken er in 1726 weer kluizenaars naar Bretzenheim om van de rots een bedevaartsoord te maken dat tot ver buiten de grenzen bekend was.
De voormalige rotswoningen en de kerk bestaan niet meer, maar de kluizenaarswoning uit de 18de eeuw is er nog wel. Deze heeft een oppervlakte van 90 vierkante meter.
De laatste kluizenaar stierf in 1827 op 82-jarige leeftijd, na 51 jaar trouwe dienst.
Helaas kunnen we de kluizenaarswoning niet van binnen bekijken vanwege de slechte staat van onderhoud. Maar er is van buitenaf genoeg te zien om je een voorstelling te maken van het leven in de rots.
Wil je een rondleiding over het terrein dan kan je contact opnemen met de VVV in Langenlonsheim-Stromberg, tel. 06724-274 of touristinfo@vg-ls.de.
Je kan ook zonder gids vrij over de plek struinen. Toen wij er waren was er niemand! Alsof je terug gestoten werd in de tijd.
De plaatselijke kerk is sinds augustus 2019 eigenaar van het terrein en zorgt nu voor het beveiligen en het onderhoud van deze unieke plek.
Wandelen rond de kluizenaarsrots
In Bretzenheim kan je ook een prachtige wandeling maken rond de kluizenaarsrots: de Vitaltour ‘het Kluizenaarspad’ . De lengte van de wandeling is een kleine 10 km. Zeker doen als je tijd hebt. En je hond kan bijna de gehele wandeling loslopen.
Start en eindpunt: Kronenberghalle, Winzenheimer Str. 29, 55559 Bretzenheim (124 m).