Heerlijke winterdrankjes
waar het lijf van gaat gloeien

glühwein

Wat is er lekkerder en gezelliger dan op koude dagen als deze na een stevige wandeling of voorafgaand aan een mooi diner een glans punch, punsch of glühwein te nuttigen.
Maar wat is eigen lijk het verschil tussen deze dranken en waar komen ze vandaan?

Laat ik beginnen met de glühwein.
Traditioneel wordt glühwein gemaakt van rode wijn (bordeaux en port) en verwarmd met kaneel, kruidnagel, steranijs en citroenschillen. Er mag beslist geen water in.
Tegenwoordig is ook glühwein gemaakt op basis van appelwijn, bosbessenwijn of witte wijn heel gebruikelijk en er is zelfs alcoholvrije glühwein.

Traditioneel wordt glühwein gedronken op de Duitse Weihnachtsmarkt, meestal uit een (min of meer) kunstig gedecoreerde mok met vermelding van het jaar en de plaats van de kerstmarkt. Tegen betaling van statiegeld mag je de mok mee naar huis nemen. Inmiddels is in Nederland de kerstmarkt ook niet meer weg te denken en wordt de warme drank in ruime hoeveelheden geschonken.

Het oudste bekende Duitse recept voor glühwein is ontstaan op kasteel Wackerbarth, gelegen aan de Saksische Wijnroute.
Op een ijskoude decemberavond in het jaar 1834, zo wil het verhaal, gaat August Raugraf von Wackerbarth, tot op zijn botten verkild, op zoek naar een drank die hem de kou zal doen vergeten en zijn hart verwarmen. Hij daalt af naar de wijnkelder, pakt een van zijn mooie flessen witte wijn en loopt naar de keuken. Daar voegt hij onder andere saffraan, anijs en granaatappel aan de wijn toe en verhit de vloeistof…. Deze flits van inspiratie uit het brein van de graaf maakte niet alleen hem maar ook de Duitsers anno gelukkig.

Punch

Punch is een warme drank die waarschijnlijk in het 17de eeuwse India is ontstaan. Het woord stamt uit het Hindi en betekent vijf. Het verwijst daarmee naar de vijf ingrediënten waaruit de traditionele punch bestond: een mix van water, thee, alcohol, citroen en suiker. Via de Britse Oost-Indische Compagnie kwam het in Europa terecht.

De basis voor de hedendaagse punch is nog steeds fruit, in stukjes gesneden. Dat mag van alles zijn, banaan, mandarijn, kers, citroen. Daaraan wordt vervolgens een grote hoeveelheid sinaasappelsap toegevoegd en naar smaak een alcoholische drank, bijvoorbeeld rum of whisky, en soms ook peper.
Onder de talloze – soms nogal uitgebreide – recepten voor een heerlijke punch is vooral de eierpunch enorm populair, gemaakt van stijfgeklopte eiwitten.

Zowel punch als glühwein moeten zeer gedronken worden, maar nooit gekookt omdat dan de alcohol en de kruidige smaak verdampen.

Punsch

En dan hebben we nog punsch, niet verwarren met punch, ook een kruidige alcoholische drank, maar dan zonder s en afkomstig uit het achttiend eeuwse Zweden.
Het belangrijkste ingrediënt van punsch is arak, een distillaat van rijst, suikerriet en palmsap dat zijn speciale karakter kreeg door de langdurige opslag in vaten. Het werd aangelengd met water, thee en citroen om zo punsch te verkrijgen en vanuit Oost-indie naar Zweden vervoerd. De drank was vooral populair onder het welvarende deel van de bevolking, want zeer prijzig.
Aanvankelijk werd het heet gedronken, maar in de loop van de tijd ook koud en bij alle mogelijke gelegenheden zoals na de jacht en op feesten van het leger.
Tegenwoordig drinken de Zweden ook nog wel punsch, maar dan vaak gecombineerd met erwtensoep.