Hildegard en Advent

4 december

Wat betekent advent

Zou Hildegard von Bingen de vier weken voor kerstmis ook al ‘adventstijd’ genoemd hebben? De weken waarin christenen zich bewust voorbereiden op de geboorte van christus?
Kende men in de twaalfde eeuw het begrip advent al?
De historische bronnen zijn niet duidelijk over het feit wanneer ‘advent’ voor het eerst in de kerk geïntroduceerd werd.

In een boek van de heilige Gregorius van Tours (ca. 538-594), historicus, bisschop van Tours en hagiograaf (vastlegger van heiligenlevens) wordt het woord advent voor het eerst vermeld. Hij schrijft dat St. Perpetuus, de bisschop van Milaan, rond 480 een vastentijd van drie weken voorafgaand aan kerstmis had ingesteld. Hij noemt deze tijd advent. Een tijd van vasten dus.
Of dit een nieuw gebruik was of een bekrachtiging van een al bestaande kerkelijke praktijk blijft echter onduidelijk.

Het woord advent is afkomstig van het Latijnse woord advenire dat ‘komen’ betekent.
Voor christenen start de adventsperiode op de eerste zondag na 26 november Sint-Siricius en eindigt op 24 december, kerstavond. Hierdoor is de lengte van de adventsperiode verschillend maar deze telt wel altijd vier zondagen.

Siricius (334-399) leefde in de vierde eeuw en was de 38ste paus.
Hij werd na zijn dood heilig verklaard. Waarom hij heilig verklaard werd is wat mij betreft niet duidelijk. Er is weinig over zij leven bekend en wat ik zo boven water krijg is vooral van ambtelijke aard.
Siricius is o.a. bekend geworden omdat zijn brief aan een collega bisschop in Spanje het oudste volledig bewaarde pauselijk decreet (een wet) is. Gedurende zijn ambtsperiode voerde hij een aantal kleine hervormingen door, zoals twee wetten met betrekking tot het celibaat
(de term voor het bewust ongehuwd blijven waarbij het verrichten van de seksuele handeling slechts binnen het huwelijk was toegestaan en het celibaat dus ook volledige seksuele onthouding inhield) en hij bepaalde dat ketters die weer tot de kerk terug wilden keren niet gedoopt mochten worden maar slechts door handoplegging tot het christendom bekeerd konden worden.
De feestdag van Siricius is dus 26 november, zowel zijn geboorte als zijn sterfdag.

Hildegard’s muziek voor advent

Of Hildegard bekend was met de adventstijd vermoed ik wel. Zij was een geleerde vrouw en heeft volgens haar vita enorm veel gelezen. Of zij de tijd voor kerstmis ook zo noemde is niet bekend en of zij die tijd gebruikte om te vasten ook niet. Wat we wel weten is dat ze prachtige liederen gecomponeerd heeft voor de kerkelijke liturgie, waaronder onderstaand lied voor de weken voor kerstmis. De tekst wordt in het oorspronkelijke latijn gezonden. De vertaling is in het Duits.